Naar een schaalsprong op de fiets
Door een slimme indeling van de openbare ruimte en door fietsers meer ruimte en comfort te geven, kan het fietsgebruik verder groeien zonder dat de nadelen de voordelen gaan overschaduwen. Dat blijkt uit een reeks ontwerpende onderzoeken die in opdracht van het College van Rijksadviseurs en de G4 zijn uitgevoerd. De steden Rotterdam, Amsterdam, Utrecht en Den Haag vormden het onderzoeksgebied.
De fiets is het perfecte vervoersmiddel in de steeds drukker wordende stad. Zo is fietsen gezond, goedkoop, stil en duurzaam. Alle reden dus om het fietsgebruik te stimuleren. Maar op dit moment zitten er grenzen aan de groei. Er ontstaan fietsfiles en gevaarlijke situaties of conflicten met andere weggebruikers. En geparkeerde fietsen nemen steeds meer ruimte in, waardoor de verblijfskwaliteit afneemt.
Vier steden, vier thema’s
Met de vraag 'hoe het fietsgebruik kan groeien zonder dat de fiets qua overlast op de auto gaat lijken', zijn vier ontwerpbureaus aan de slag gegaan. Elk bureau voerde een ontwerpend onderzoek uit op basis van een specifieke opgave.
Zo onderzocht ontwerpbureau Artgineering in Rotterdam hoe regionale fietsroutes verbeterd kunnen worden om zo stad en land beter te verbinden en regionaal fietsverkeer te stimuleren. De belangrijkste aanbeveling: zorg voor aantrekkelijke en comfortabele regionale fietsroutes en besteed aandacht aan de kwaliteit van de reis.
Voor Utrecht ontwikkelde ontwerpbureau PosadMaxwan onder meer strategieën om de verblijfskwaliteit te vergroten. Hoofdadvies: verwijder geparkeerde fietsen en auto’s zo veel mogelijk uit het straatbeeld. De ontwerpers stellen een parkeer- en overstapstrategie voor, met onder andere Park+Bike en Park+Walk.
In Den Haag heeft bureau MUST Stedebouw voorstellen gedaan om fietsverkeer beter door de binnenstad te leiden. Daar waar het knelt, zouden auto’s moeten wijken. Fietsers zonder bestemming in de binnenstad, zouden er zoveel mogelijk omheen geleid moeten worden via aantrekkelijke fietsroutes.
Voor Amsterdam heeft Urbanisten de fietsstad van de toekomst geschetst. Een stad die geheel is ontworpen op ‘actieve mobiliteit’ (lopen en fietsen) maakt nieuwe stedelijke ruimtes mogelijk. Knooppunten van verkeer worden bijvoorbeeld opeens het middelpunt van stedelijk leven.
Een interessante uitkomst die alle ontwerpbureaus gemeen hebben: we kunnen het fietsgebruik (blijven) stimuleren en tegelijkertijd voorkomen dat de fiets de nieuwe auto wordt. Daarom luidt de hoofdaanbeveling van dit onderzoek: ga toch fietsen!
Publicatie aanvragen
Het ontwerpend onderzoek is samengebracht in de publicatie ‘Naar een schaalsprong op de fiets’ en vertaald tot 7 lessen en 10 praktische aanbevelingen, waarin de fiets bewust de hoofdrol krijgt maar tegelijkertijd niet alle ruimte.
De publicatie is te downloaden als PDF en als gedrukt exemplaar op te vragen bij het secretariaat van het College van Rijksadviseurs.
De onderzoeken zijn uitgevoerd in opdracht van het College van Rijksadviseurs, de G4, Provincie Utrecht, Vervoerregio Amsterdam, Metropoolregio Rotterdam-Den Haag en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.