Verslag bijeenkomst Voedsel en gezondheid
Op een frisse ochtend, te midden van de bruisende energie van Amsterdam, verzamelen de Rijksadviseurs zich voor een bijzondere bijeenkomst die gewijd is aan Wij zijn Natuur.
Jannemarie de Jonge opent de sessie met een levendig betoog. Ze deelt haar ervaring van een recent gebiedsproces, waarbij ze reflecteert op de heersende mentaliteit die vanuit het Westen wordt opgelegd versus de ideologie van participatie met de natuur. "We moeten niet alleen natuurinclusief denken, maar erkennen dat wij de natuur zijn," benadrukte ze. Ze pleitte voor een verschuiving naar een bewustzijn waarin de natuur niet slechts een omgeving is, maar een integraal onderdeel van ons bestaan, met gezondheid en veiligheid als centrale pijlers, zowel in stedelijke als landelijke gebieden.
We moeten niet alleen natuurinclusief denken, maar erkennen dat wij de natuur zijn. Jannemarie de Jonge
De verbondenheid van het universum
Milo Grootjen, van Artis Planetarium, neemt de deelnemers mee op een denkbeeldige ruimtereis door de verbondenheid van alles in het universum. Met verbluffende beelden en fascinerende feiten benadrukt hij de kwetsbaarheid van onze planeet te midden van de eindeloze kosmos. Hij brengt de urgentie van het Planetary Health-programma naar voren en benadrukt dat alles, van de kleinste microbe tot de grootste ster, met elkaar verbonden is.
Laten we eens stilstaan bij de verbazingwekkende factoren die allemaal samenkomen om leven mogelijk te maken. We beseffen dat we echt op de juiste plek zitten voor ons avontuur op deze blauwe planeet. Het is een delicate balans. Te dicht bij de zon en we zouden knapperige wezentjes zijn, te ver weg en we zouden ijzige standbeelden zijn. Gelukkig zitten we precies op de juiste plek, waar de zon ons verwent met haar stralen zonder ons te verbranden. We zijn gezegend met het perfecte type ster, een kosmische gastheer die ons met de juiste dosis energie-uitbarstingen helpt om het leven hier op aarde mogelijk te maken. We zijn letterlijk omringd door een kosmische wonder en alles ligt precies op de juiste plek.
We realiseren ons hoezeer we onze eigen kleine blauwe bol MOETEN koesteren. Als de aarde elders in het universum zou zijn geweest, zou het leven zoals we dat kennen niet mogelijk zijn geweest. De kern van onze planeet, vloeibaar en levendig, is essentieel voor het behoud van het leven zoals we dat kennen. En laten we de maan niet vergeten – als stabilisator van onze planeet, waardoor het leven gedijt in een cadans van eb en vloed.
Marshall McLuhan drukt het treffend uit: op ons ruimteschip genaamd Aarde zijn we niet slechts passagiers, maar bemanning. Elk van ons draagt een verantwoordelijkheid voor het welzijn van ons gezamenlijke thuis. Milo Grootjens
Het groene hart van Artis
De derde spreker is Ton Hilbers, visionair ontwerper van het groene hart van Artis. Het groen in Artis is op de schop gegaan en met behulp van een eilandenstructuur onder handen genomen door Ton. Elk eiland heeft zijn eigen verhaal, zijn eigen karakter. Alle eilanden zijn eetbare tuinen. Eetbaar voor mens of dier.
We worden meegenomen door de kleuren van de borders, de bloemen en de vormen van de voorjaarsbloemen. Maar terwijl we ons vergapen aan hun schoonheid, herinnert Hilbers ons aan het belang van duurzaamheid. Hij benadrukt dat bollen, hoewel prachtig, het minst duurzaam zijn en aandacht nodig hebben om biologisch te worden geteeld.
De dierenverzorgers zijn betrokken bij het plukken van de planten, waarbij ze de pluktechniek toepassen om ervoor te zorgen dat de planten weer kunnen groeien. Hilbers spoort aan om thuis een eetbare tuin te creëren. Zorg voor levendige kleuren die een lust voor het oog zijn. Hij pleit voor het einde van de traditionele scheiding tussen bloemen- en groentetuinen, waarbij hij ons aanmoedigt om van onze eigen achtertuin een waar kleurenpallet te maken van eetbare bloemen en planten. Omdat de Begonia, de verrassende bloem die naar citrus smaakt - een ware traktatie voor de zintuigen is en op je eigen balkon of tuin niet gemist mag worden.
In de herfst wordt alles in Artis gedoogd en ingevroren, terwijl het park zich voorbereidt op de komende wintermaanden. Het geluid van hooien vult de lucht. Tijdens de wintermaanden komen de paarse kolen en sappige pompoenen, hoewel dit jaar de oogst wat kleiner uitvalt vanwege een onverwacht bezoek van ratten.
Gezonde bodem, gezonde mensen
Martien Lankester, arts, sociaal geneeskundige (beide niet praktiserend) en al 45 jaar bezig met duurzame voeding, vertelt vervolgens over de relatie tussen een gezonde bodem en gezonde mensen.
Hij stelt het systeemfalen van onze huidige samenleving aan de kaak. Zo subsidieerde het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) boeren in Polen voor het gebruik van kunstmest, terwijl op nog geen 10 kilometer afstand subsidie werd verstrekt voor het niet gebruiken van kunstmest. Deze tegenstrijdige aanpak illustreert het systeemfalen.
Ook noemt Martien het belang van samenwerking tussen markt, overheid en samenleving. De discussie over de landbouw is momenteel in volle gang en er heerst zonder twijfel een crisis. Boeren zijn boos en terecht, want er zijn tal van uitdagingen die de sector teisteren. Gezondheidsproblemen en een nijpend personeelstekort worden verergerd door financiële druk die de pan uit rijst.
Martien deelt persoonlijke herinneringen aan zijn tijd op de boerderij van zijn grootvader en pleit voor een terugkeer naar een meer holistische benadering van gezondheid en voeding, waarin biologische landbouw een centrale rol speelt.
Sprekers
Transitie naar biologische landbouw
Henk Offringa, beleidsmedewerker bij het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, sluit de bijeenkomst af met een krachtige oproep tot actie voor een transitie naar biologische landbouw. Met heldere richtlijnen en een duidelijk doel voor ogen presenteert hij biologische landbouw niet alleen als een optie, maar als een noodzakelijke stap naar een duurzamere toekomst.
Biologische landbouw is een essentieel onderdeel van ons streven naar een duurzame en gezonde voedselproductie om de volgende redenen:
- Milieuvriendelijkheid: Biologische landbouwpraktijken zijn gericht op het minimaliseren van de impact op het milieu. Het gebruik van synthetische pesticiden en kunstmest wordt tot een minimum beperkt.
- Gezondheid: Biologische landbouw levert voedsel van hoge kwaliteit zonder schadelijke chemische stoffen.
- Dierenwelzijn: Biologische landbouw legt de nadruk op het welzijn van dieren. Dieren worden gehouden onder omstandigheden die hun natuurlijk gedrag en welzijn bevorderen, met ruimere leefruimtes en toegang tot buitenlucht.
- Duurzaamheid: Door te kiezen voor biologische landbouw kunnen we bijdragen aan een meer duurzame voedselproductie op lange termijn. Dit omvat het behoud van natuurlijke hulpbronnen, het verminderen van stikstof.
- Het is belangrijk dat we deze voordelen erkennen en actief beleid voeren ter ondersteuning van biologische landbouwpraktijken. Door samen te werken met boeren, consumenten en belanghebbenden kunnen we de transitie naar een duurzamer voedselsysteem versnellen en een gezondere toekomst voor alle betrokkenen bevorderen.
Eén met de natuur
De bijeenkomst eindigde met een gevoel van empowerment en verbondenheid, waarbij de deelnemers zich geïnspireerd voelden om zich in te zetten voor een wereld waarin mens en natuur harmonieus samensmelten. Want in de kern van ons bestaan, in de weidsheid van het universum, zijn wij één met de natuur.
Tekst: Charlotte Stein