Cross-border future studio between Rhine and Meuse
Hoe zal de regio Maas-Rijn in de komende decennia de samenwerking versterken? Zal ze erin slagen om te evolueren naar een geïntegreerde, bloeiende en veerkrachtige grensoverstijgende regio in 2100?
De Cross-Border Future Studio met de focus op het gebied tussen Aken (DE) en Zuid-Limburg/Parkstad (NL) bracht tussen juni en december 2023 overheidsinstanties uit Nederland en Duitsland samen om zich te buigen over deze vraag.
Manifest
Met behulp van planningstools en de creatieve input van twee ontwerpbureaus - Fischbach Collective (NL) en Must (DE) – werden de deelnemers van de Cross Border Future Studio via interactieve workshops uitgedaagd na te denken over grensoverstijgende ruimtelijke perspectieven en een gemeenschappelijke visie en kansen voor de regio te ontwikkelen. De focus lag op de thema’s water, bodem, landschap, natuurlijke grondstoffen en circulaire economie. Het projectmanagement consortium Reicher Haase Assoziierte en Maurer United Architects ondersteunden het proces. Het resultaat is het manifest “From Mining to Harvesting” dat een grensoverstijgende visie over gedeelde doelen en waarden schetst voor de toekomst van de regio Maas-Rijn. Het manifest wil zelfreflectie en een voortzetting van de dialoog tussen belanghebbenden in de regio bevorderen, om zo de gezamenlijke toekomst vorm te geven.
Welke toekomst ligt er in het verschiet voor onze grensoverstijgende regio?
Mentale verschuiving: Een ‘Recept’ voor een Ruimer Nu - Fischbach Collective
Volgens het Fischbach Collective kan een leefbare toekomst alleen tot stand komen middels veerkracht en aanpassingsvermogen. Dit vereist een andere perceptie van de leefomgeving en een alternatieve handelswijze. De relatie met het landschap in al haar facetten, zowel de menselijke als niet-menselijke, moet in stand gehouden en versterkt worden. Meer verbonden, informele, flexibele, gewortelde en betrokken manieren van werken kunnen helpen dit te bereiken. Het Fischbach Collective heeft twee fictieve personages bedacht die in 2100 in het Wormdal leven. Zij helpen ons een beeld te krijgen van het leven in de toekomst, maar ook te beseffen welke invloed een huidige verandering van waarden en beleid over 100 jaar kan hebben op het landschap en dus de leefomgeving.
Als recept voor toekomstige projecten geeft het Fischbach Collective het volgende advies: Begin met wandelen, observeren, luisteren en delen. Bewerkstellig spatie teveel een verdere verdieping door middel van onderzoek, uitwisseling, dingen creëren en speculeren. Ontwerp processen die gemeenschappelijke gronden zoeken, zowel metaforisch als fysiek. Blijf het proces evalueren en verbeteren. Ga naar buiten de wereld in en luister naar iedereen.
Van Mijnbouw naar Circulariteit – Must
“Van Mijnbouw naar Circulariteit” richt zich op de urgente kwesties van klimaatverandering en Europa’s afhankelijkheid van de import van schaarse grondstoffen. De strategie richt zich op drie kansen voor grensoverstijgende circulaire systemen: stedelijke renovatie, bosbeheer en het recyclen van technologisch afval.
De Gebouwde Stad: Stedelijke renovatie is een unieke kans om de verschuiving naar een circulaire en duurzame toekomst te maken, waarbij het belang van recycling, deconstructie en hergebruik in de bouwsector wordt benadrukt. Dit betekent dat het noodzakelijk is om een lokaal ecosysteem van toeleveringsketens en fabrikanten op te zetten.
Het Bos: Het uitbreiden van de boombedekking in het gebied kan aanzienlijk bijdragen aan het regionale biotoopnetwerk en zo de mogelijkheden vergroten om water in de grond te infiltreren.
Elektronisch Afval: De strategische geografische ligging van de regio Maas-Rijn maakt deze tot een ideale kandidaat om uit te groeien tot een belangrijk knooppunt voor het hergebruik van elektronisch afval in Europa.
Overgang naar een veerkrachtige en circulaire grensoverschrijdende regio: mogelijke projecten
Gedurende de meerdaagse workshop hebben deelnemers bestaande en lopende projecten in de regio in kaart gebracht, waarbij de focus gelegd werd op gebieden waar samenwerking essentieel is. Deze projecten vormen een open uitnodiging om acties en samenwerkingen te initiëren die de visies en toezeggingen van het manifest van de regio in de praktijk kunnen brengen. Twee specifieke projecten illustreren mogelijkheden voor de regio.
Samenwerking
De Cross-Border Future Studio Maas-Rijn is een gezamenlijk initiatief van het College van Rijksadviseurs (CRa) en het Duitse Federale Instituut voor Onderzoek naar Bouw, Stedenbouw en Ruimtelijke Ontwikkeling (BBSR). Het proces wordt ondersteund door het Nederlandse Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, het Nederlandse Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, het Duitse Federale Ministerie voor Wonen, Stedelijke Ontwikkeling en Bouw (BMWSB), de Stadsregio Parkstad Limburg, de Provincie Limburg, de Städteregion Aachen, de Zweckverband Region Aachen, de Stadt Aachen, en de Zukunftsagentur Rheinisches Revier.