Eindresultaten Woonzorgchallenge enthousiast ontvangen
Het eindconcept van team Over & Weer is geselecteerd voor het vervolgtraject van de Woonzorgchallenge Beresteinlaan in Den Haag Zuid West. Dat maakte een selectiecommissie op 4 juli bekend tijdens de slotbijeenkomst, waar twee teams van ontwerpers en zorgprofessionals hun eindconcept presenteerden aan betrokken professionals en geïnteresseerde bewoners. Het plan van team Over & Weer wordt de komende maanden verder getoetst op haalbaarheid. Als het project haalbaar blijkt te zijn, kunnen de uitschrijvers de vervolgopdrachten verstrekken om zowel de fysieke als sociale situatie van het wooncomplex te verbeteren.
Twee teams van ontwerpers en zorgprofessionals hebben deelgenomen aan de Woonzorgchallenge voor de pilotlocatie in Den Haag Zuidwest. Het complex bestaat uit 74 zelfstandige appartementen voor senioren en de woonlocatie van Middin met 3 woongroepen voor mensen met een verstandelijke beperking. In een uniek co-creatieproces onder begeleiding van het College van Rijksbouwmeester en Rijksadviseurs (CRa) hebben de ontwerpteams samen met bewoners, woningcorporatie Staedion, zorgaanbieder Middin, de gemeente Den Haag en andere betrokkenen in de wijk naar een nieuw woonzorgconcept voor een wooncomplex aan de Beresteinlaan gezocht. Beide ontwerpteams hebben interessante concepten opgeleverd. Het eindconcept van team Over & Weer is geselecteerd om gedetailleerd getoetst te worden op haalbaarheid.
“Een selectieproces in co-creatie is een unieke aanpak die direct vruchten afwerpt. Kijk maar naar de diepgang van de resultaten, de samenwerkingen die al tijdens het proces ontstaan en hoe de bewoners zich vanaf het begin betrokken voelden.” (Jurrian Arnold, bureau Open Kaart, procesbegeleider)
Team Over & Weer
Team Over & Weer bestaat uit Gortemaker Algra Feenstra, PosadMaxwan, Vilans, Inholland built environment, Studio Laura Koenen en Cordaan. Het team zet in op een verschuiving van zorg naar gezondheid, van individualisme naar ‘samen aan zet’ en een combinatie van korte én langetermijnoplossingen. Dit vergt anders wonen, organiseren, rekenen, financieren en monitoren. Het concept 'Over & Weer' bevordert sociale verbindingen en interactie verder dan fysieke bouwstenen; het richt zich op sociale cohesie en lange termijn welzijn op drie niveaus: tussen bewoners, tussen bewoners en hun omgeving, en tussen bewoners en (zorg)organisaties. Het concept bestaat uit de volgende drie dimensies:
- Samen (ge)woon: De sociale dimensie stimuleert de kracht en samenredzaamheid van bewoners door hen aan te moedigen en te ondersteunen in samenwonen en samenleven. Dit vereist een programma dat ruimte biedt voor geplande en ongeplande ontmoetingen om een vitale gemeenschap te creëren. Activiteiten zoals speeddates, een (digitaal) Over en Weer Platform, en buurtverbinders ondersteunen dit.
- Gezond wonen: De fysieke dimensie omvat routes en plekken die cruciaal zijn voor het verbinden van bewoners met de wijk en het integreren van de Middin-groepen. Voor gezond bewegen en toevallige ontmoetingen is fysieke ruimte in het gebouw zelf en op straat nodig. Ruimte die aantrekkelijk is ingericht, waar mensen kunnen rondjes kunnen lopen, maar ook gewoon kunnen verblijven.
- Met zorg wonen: De organisatorische dimensie bevordert de verbinding tussen bewoners en organisaties, en tussen de organisaties zelf. Samenwerking tussen bewoners, zorg- en welzijnsorganisaties, corporatie, gemeente en zorgkantoor is cruciaal. Dit vraagt om een integrale businesscase en nieuwe rollen, zoals een (t)huiscoach die bewoners helpt langer zelfstandig te wonen en de gemeenschap mede-onderhoudt. Innovatieve financieringsmethoden, zoals populatiebekostiging en shared savings-afspraken, kunnen deze aanpak ondersteunen.
Team Icarenext
Team Icarenext bestaat uit Bureau Klein Volk, OD205 en Jan Alblas Advies. Het team constateert dat de ondersteuning en zorg die de bewoners van het wooncomplex ontvangen efficiënter, effectiever en meer in verbinding kan worden georganiseerd. De sleutel hiervoor zien zij in het oprichten van een woonzorgcoöperatie. Bewoners en professionals werken hierin op gelijke voet samen aan het creëren van een omgeving die fysiek en daardoor ook sociaal uitnodigt tot betekenisvolle ontmoetingen en activiteiten. Waar de kracht van bewoners om zichzelf en medebewoners te helpen samenkomt met formele ondersteuning en zorg door professionele organisaties.
Het fundament onder de coöperatie is een jaarplan dat de leden gezamenlijk opstellen. Spil in de uitvoering wordt het Ontzorgloket. Bemenst door bijvoorbeeld het wijkteam of roulerend vanuit de betrokken organisaties, kunnen bewoners hier terecht met hun vragen. Het Ontzorgloket werkt daarbij ook nadrukkelijk als verbinder en bekijkt hoe individuele hulpvragen op slimme wijze met en op elkaar afgestemd kunnen worden.
Fysieke aanpassingen aan de flat en omgeving geven letterlijk richting aan de gemeenschapsvorming en versterking van individuele mensen. Centraal staat hierin een open zone op de begane grond, die voor- en achterzijde van het pand verbindt. Hier komen bewoners naar het Ontzorgloket, drinken samen koffie, sporten en ondernemen activiteiten. De gezamenlijke tuin krijgt een schuurtje voor gereedschappen, een klusplek en een moestuin.
De plint is voor de woongroepen van Middin. Afzonderlijke tuintjes sluiten aan op de collectieve buitenruimte. Op de verdieping brengt een leefgalerij samenhang. Rondom de flat ziet het team meer groen, met uitnodigende wandelpaden zonder gevaarlijke oversteekpunten of interactie met verkeer, maar mét veel zitgelegenheden.
Vervolg
De Woonzorgchallenge Beresteinlaan is een pilot voor de ontwikkeling van een breder instrument dat ook op andere locaties toegepast kan worden. De publicatie van het instrument staat gepland voor het einde van dit jaar.
“De kracht van het voorstel zit in de samenwerking tussen alle betrokken partijen en die kracht zal ook in het vervolg moeten zitten. Ook moet het antwoorden geven om langer thuis te kunnen wonen en elkaar te blijven ontmoeten.” (Gijsbert van Herk, bestuursvoorzitter Staedion, lid selectiecommissie)
Selectiecommissie
- Francesco Veenstra (CRa)
- Gijsbert van Herk (Staedion)
- Barbara Schildkamp (Middin)
- Susanne Veenstra (Middin)
- Ludo Steenmetser (gemeente Den Haag)
- Korrie Louwes (gemeente Den Haag)