Ontwerpen aan transities: advies CRa over Actieprogramma Ruimtelijk Ontwerp (ARO)
De ruimtelijke inrichting van ons land gaat de komende decennia ingrijpend op de schop. Een groot aantal transities zal een plek moeten krijgen in de fysieke ruimte. In deze sterk veranderende context komt het nieuwe Actieprogramma Ruimtelijk Ontwerp (ARO) voor 2025-2028 tot stand. Het College van Rijksbouwmeester en Rijksadviseurs (CRa) geeft zes adviezen aan de ministeries van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) en Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) om de inhoud van de nieuwe ARO aan te scherpen tot een nog krachtiger instrument voor omgevingskwaliteit.
Rijksbreed fundament
Volgens het CRa zouden de transities zó ingericht moeten worden dat ze de omgevingskwaliteit vergroten en de groeiende ongelijkheid tegengaan. Ontwerpkracht speelt hierbij een cruciale rol. Maar daar is ook een integrerende werkwijze voor nodig die zich richt op de lange termijn, met een rijksoverheid die zich opstelt als rentmeester en zo de waan van de dag ontstijgt. Een integrerende manier van werken kan alleen als alle opgaven en sectoren betrokken worden. Een actieprogramma zoals de ARO moet volgens het CRa gedragen worden door alle ministeries met een ruimtelijke component. Dat verlangt wel wat op politiek en bestuurlijk niveau. BZK en OCW zouden hierin het initiatief moeten nemen.
Belangrijke schakel
De inzet van ruimtelijk ontwerp is nog geen gemeengoed en dat terwijl in het politieke en het publieke debat de zorg om de kwaliteit van de leefomgeving toeneemt. In de ogen van het CRa kan de ARO in de vorm van een meerjarig stimulerings- en beleidsprogramma een belangrijke schakel zijn tussen het rijksbeleid en de kwaliteit van onze leefomgeving. Daarbij is volgens het CRa behalve het stimuleren van ontwerpend onderzoek ook goed publiek opdrachtgeverschap bij concrete ontwerpopgaven, een landsdekkend netwerk van onafhankelijke kwaliteitsadviseurs, het stimuleren van samenwerking tussen meerdere kennis- en opleidingsinstellingen en het benutten van internationale netwerken omgevingskwaliteit essentieel.
