Niet alles kan. Kies voor écht duurzame gebiedsontwikkeling van stationsomgevingen
Overheden, ov-partijen en ontwikkelaars zien terecht de potentie van stations en hun omgeving. Overal in Nederland leidt dat tot stormachtige gebiedsontwikkelingen rond stations, met volop ruimte voor wonen en werken, zorg en onderwijs, recreatie en cultuur. Het College van Rijksadviseurs (CRa) en Bureau Spoorbouwmeester (BSbm) juichen toe dat knooppuntontwikkeling een prominente plek heeft gekregen in het ruimtelijk beleid, zoals de Nationale Omgevingsvisie (NOVI) en de verstedelijkingsstrategieën. Toch hebben zij ook zorgen over met name de hoogstedelijke knooppunten die nu gepland en ontwikkeld worden. Een sterke focus op verdichting en vastgoedontwikkeling beperkt ruimte voor mobiliteitsgroei in de toekomst en zorgt ervoor dat de kwaliteit van de leefomgeving onder druk komt te staan. Bovendien zien zij dat de mondiale duurzaamheidsdoelen nog onvoldoende meegenomen worden in de verdichtingsopgaven rond stations.
Aanbevelingen
Maximaal stapelen en verknopen is vaak complex, beperkt toekomstvast, onvoldoende duurzaam en bovendien kostbaar en daarmee niet inclusief. Een goede afstemming tussen verstedelijking en ov-mobiliteit legt de basis voor een robuust stedelijk netwerk met aantrekkelijke en vitale stations in een goed bereikbare stedelijke omgeving. Het CRa en BSbm roepen overheden en spoorse partijen dan ook op om samen op zoek te gaan naar haalbare oplossingen en doen daartoe een aantal aanbevelingen om verstandig met de verdichtingsopgave rond stations om te gaan:
- Houd rekening met de mobiliteit van morgen.
Geef het station en het stationsgebied letterlijk en figuurlijk ademruimte.
- Vergroot de scope van de gebiedsontwikkeling tot 4 kilometer
Hier worden wonen, werken en voorzieningen binnen bereik van het station gerealiseerd.
- Maak het stationsgebied integraal onderdeel van de omgeving. Door goede fiets- en voetgangersroutes en plek voor alles wat hoort bij ontvangen en verblijven, ontmoeten en afscheid nemen.
- Meten is weten: maak alle plannen Paris-proof
Neem het jaar van realisatie, meestal na 2030, als ijkpunt voor de CO2 footprint en klimaatadaptatie.
- Maatwerk is altijd geboden
Een locatie-eigen uitstraling en programma geeft een stationsgebied een eigen karakter.
Het CRa en Bureau Spoorbouwmeester wil met de betrokken ministeries van Infrastructuur en Waterstaat en Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties in gesprek over hoe de aanbevelingen kunnen landen in beleid en concrete planontwikkeling.
