Laetitia Ouillet over verduurzamen kerken
Drie ontwerpteams zijn aan de slag gegaan met verduurzaming van iconische stadskerken. Zij zijn geselecteerd voor de ontwerpfase van de prijsvraag ‘Sublieme schoonheid, sublieme duurzaamheid’. In een serie interviews vertellen betrokken deskundigen over hun wensen en verwachtingen rond de winnende visies.
Laetitia Ouillet, voorzitter van energiecoöperatie De Windvogel én jurylid van de prijsvraag, heeft zich positief laten verrassen door concepten van kunstenaars en architecten.
‘Géén idee had ik van de voorstellen die er voorbij konden komen bij de prijsvraag voor het verduurzamen van grote oude kerken.’ Laetitia Ouillet leeft en ademt techniek en innovatie. Als jurylid van de kerkenprijsvraag bevond ze zich ineens in de wereld van monumenten en kunst. ‘Binnen de jury heb je mensen die verstand hebben van kerkelijk vastgoed, je hebt kunstenaren en architecten en dan heb je mij. Een soort zeurpiet, haha. Ik kijk vooral of de verduurzaming werkt of niet.’
Het was even schakelen voor de voorzitter van energiecoöperatie De Windvogel. Ook teamleden zonder kennis van duurzame energie actief op haar terrein. ‘Dan spraken ze over het kunnen opslaan van warmte. Ja, daar is iedereen internationaal mee bezig. Ik vroeg me direct af hoe een paar kunstenaars (binnen de multidisciplinaire teams, red) in zes maanden tijd dan nieuwe mogelijkheden zouden kunnen vinden.’
Heel simpel
De verrassing bij de eeuwenoude kerken blijkt niet in de techniek te zitten. ‘Wat me opvalt is de andere benadering’, vertelt Ouillet. ‘De teams kijken naar wat je nu doet met een kerkgebouw. Er kwamen bijvoorbeeld ideeën om met stof en wol voor verwarming te zorgen. Door ruimtes te verpakken. Heel simpel, maar het werkt wel. Je hoeft niet overal een technische oplossing voor te zoeken.’
Creatieve manieren van verduurzamen kunnen de technische aanpak aanvullen. Dat realiseerde Ouillet zich toen er internationaal een noodkreet klonk over de energietransitie. ‘Die zou een materialencrisis betekenen, met tekorten aan batterijen en staal en nog meer. En op dat moment hoorde ik dat een team dat zich buigt over een kerk met het idee kwam om textiel te maken van een stof opgebouwd uit levende schimmelcultuur. Dat is toch fantastisch!’
‘Een concept uit zo’n prijsvraag moet wel tot iets leiden’
Bijzondere ideeën
Rechttoe rechtaan oplossingen voor alle kerken in Nederland zijn er volgens de specialist energietransitie niet. Ook daarom zijn bijzondere ideeën altijd welkom. ‘Er is een idee voorbij gekomen om niet de mens maar de natuur centraal te stellen. Er blijken veel beesten in en rond kerken te leven. Meer dan dat bekende fladderende vogeltje hoog in een kerk. Dat uitganspunt leidde tot een voorstel voor landbouw in de kerk, bijvoorbeeld champignons kweken in de kelders.’
Bijzondere ideeën uit prijsvragen kunnen tot vernieuwing in de praktijk leiden, meent het jurylid. ‘Neem de parkeergarage in de duinen bij Katwijk die ook het water tegenhoudt. Een vondst uit een prijsvraag. En ook de aanleg van een buffer voor warmte in Nagele is het resultaat van een prijsvraag.’ De warmte van zonne-energie wordt in dat dorp in een ondergrondse bak water opgeslagen.
Uitvoerbaarheid
Ouillet hamert graag op de uitvoerbaarheid van ideeën. ‘Een concept uit zo’n prijsvraag moet wel tot iets leiden. Voor de andere betrokkenen bij de prijsvraag is het onderwerp energietransitie misschien een leuk uitstapje, ik ben er al twintig jaar mee bezig. De energietransitie moet nú gebeuren. En er zijn tot 2030 niet zoveel smaken bij de technieken om te isoleren en te verwarmen.’
Andersom maakt het uitstapje van Ouillet zelf, naar de wereld van erfgoed en eeuwenoude monumenten, ook wat los bij haar. ‘Dat kwam door de setting van de juryvergaderingen’, geeft ze toe. ‘We zaten dan met z’n allen in een kerk met een predikant erbij, we hoorden het orgel op de achtergrond. En ja, als ik dan over die oude vloer met grafstenen liep kon ik me ineens niet voorstellen dat je daarin leidingen zou gaan frezen.’
Tekst: Margit Kranenburg