Naar een nieuw ruimtelijk perspectief voor de landbouw
Nederland heeft behoefte aan een nieuw ruimtelijk perspectief voor de landbouw. De inzet van ontwerp kan helpen om de transformatie van de landbouw te versnellen en alle betrokken partijen te verleiden actief mee te doen. Dat stelt het College van Rijkadviseurs in een advies naar aanleiding van de ontwerpprijsvraag Brood en Spelen.
De prijsvraag Brood en Spelen, die vorig jaar is afgerond, deed een beroep op boeren en ondernemende grondeigenaren: ontwikkel samen met ontwerpers en anderen met vernieuwende ideeën perspectieven voor het platteland. Het maakte veel energie los en leverde een rijk palet aan samenwerkingen, ideeën en plannen. Uit de 95 inzendingen werden 16 winnaars geselecteerd, die werden gevraagd hun idee uit te werken. Deze plannen vormen samen een staalkaart aan inspirerende voorbeelden. Tegelijk tonen zij de worsteling die grondeigenaren doormaken als ze zich in de richting van een andere, duurzame vorm van landbouw willen ontwikkelen.
Balans opmaken
Het College van Rijksadviseurs bleef na de bekendmaking van de winnaars de teams volgen, zowel om hen te ondersteunen als om ervan te leren. Een jaar na het afronden van de prijsvraag is het tijd om met dit advies de balans op te maken. De stikstofcrisis en de coronacrisis maken de beschouwing extra interessant. De transitie naar een duurzaam voedselsysteem is immers nauw verbonden met vraagstukken rond wereldhandel, nationale voedselzekerheid, klimaatadaptatie en stikstofdepositie. Juist het ruimtelijke perspectief kan helpen om deze transitie niet te zien als een abstract probleem, maar te laten landen in onze dagelijkse leefomgeving.
Atelier Zet heeft samen met de opdrachtgevers van de prijsvraag en de auteurs van de 16 winnende plannen terug geblikt op het proces om zo in beeld te brengen of het de teams is gelukt om na afloop van de prijsvraag verdere stappen te zetten. Noël van Dooren, voormalig lector ‘Duurzame voedsellandschappen in Stedelijke Regio’s’ aan Hogeschool Van Hall Larenstein, heeft de inzichten die de prijsvraag heeft opgeleverd in een essay beschouwd.