5 jaar Young Innovators: De bevrijding van naoorlogse woonwijken (editie 2016)
Onderzoek verdichting van de naoorlogse woonwijk. Ivar van der Zwan kreeg, samen met Ard Hoksbergen en Milad Pallesh, een flinke opdracht als Young Innovator. Zeker omdat zij ook werden verzocht om sociale problemen als eenzaamheid aandacht te geven. Hun studie van Amsterdam Nieuw-West resulteerde in ‘De bevrijding van naoorlogse woonwijken’.
Ivar van der Zwan (50): ‘Rijksbouwmeester Floris Alkemade vroeg ons bij een van de eerste gesprekken of we deze opdracht wel zagen zitten. Het onderwerp was dan wel hetzelfde als bij mijn afstudeerproject, verdichting in de stad, maar de schaal was véél groter. Niet een kleinschalig blok in de Amsterdamse binnenstad, maar echt een complete naoorlogse woonwijk.’
Verdichting steden
‘Met ons net gestarte bureau Workshop Architecten zagen we de opdracht voor Young Innovators zeker wel zitten. We hebben uiteindelijk gekozen voor Amsterdam Nieuw-West. Verdichting in steden is onvermijdelijk en de vroege naoorlogse wijken bieden daarvoor een uitgelezen kans. Floris wilde ook een kwaliteitsslag. Konden we iets doen aan het isolement waarin veel mensen leven in Amsterdam Nieuw-West? Ik denk nooit dat je de macht hebt om vanuit de publieke ruimte sociale problemen op te lossen, maar je kunt wel degelijk verleiden.
Het gaat om een mono-functionele wijk, als je daar zomaar gaat verdichten dan heb je kans op gentrificatie. Dan maak je een enclave voor nieuwe bewoners.
'Verdichting in steden is onvermijdelijk en de vroege naoorlogse wijken bieden daarvoor een uitgelezen kans.'
Pleinen
Voor ons project hebben we uitgebreid gesproken met stadssocioloog Ivan Nio en met buurtmanagers. In de gesprekken hadden we het vaak over het verschil tussen de geplande stad en de geleefde stad. Zo’n wijk is met de beste bedoelingen neergezet, ga je dat helemaal veranderen? Je hebt in dergelijke naoorlogse wijken bijvoorbeeld veel openbare ruimte en veel groen dat niet functioneert. Dat groen is van iedereen, maar in de praktijk ook juist van niemand. Het is ‘honden-uitlaat-groen’. Ivan Nio wees ons erop dat de pleinen in Amsterdam Nieuw-West heel populair waren en goed gingen. Die hebben we in ons ontwerp voor verdichting meer centraal gezet.’
Thematiek van nu
‘Als bureau hebben we nog steeds profijt van de Young Innovators en van de studie ‘De bevrijding van naoorlogse woonwijken’. Het was ontzettend interessant om mee te denken over thema’s die spelen, om te sparren met zo’n organisatie als het Atelier Rijksbouwmeester. De thematiek van onze opdracht is nog helemaal van nu. We zien dat woningen kleiner worden. Dan wordt de gezamenlijke ruimte belangrijker en ook de overgang van de woning naar de publieke ruimte. We zijn daar nog steeds mee bezig. Met ons huidige project ‘Buurtblok’ hopen wij bijvoorbeeld met kleinschalige ontwerpen invulling te geven aan de thema’s waar we voor Young Innovators op hebben gestudeerd.’