De Kruisberg opent deuren tijdens Open Monumentendag
De voormalige penitentiaire inrichting de Kruisberg in Doetinchem opent zijn deuren tijdens de Open Monumentendag. Belangstellenden kunnen op 9 september een kijkje nemen in de oude gevangenis, die momenteel leegstaat. Na 150 jaar gevangenisgebruik heeft het Rijk besloten deze locatie af te stoten. In afwachting van verkoop en herontwikkeling van de Kruisberg is er nu de unieke kans om deze gebouwen te bekijken.
Studenten Design Academy Eindhoven
Studenten van de Design Academy Eindhoven presenteren tijdens de Open Monumentendag de resultaten van hun onderzoek naar de toekomstmogelijkheden van het penitentiair complex de Kruisberg in Doetinchem. Hierin hebben zij ook gekeken naar thema’s als duurzaamheid, zinvolle vrijetijdsbesteding en vergrijzing.
Programma
Het voormalige hoofdgebouw van de Kruisberg en verschillende bijgebouwen worden opengesteld van 10:30 tot 16:30. Bij voldoende animo worden er rondleidingen gegeven. Ook is er een tentoonstelling van de historische ontwikkeling van de Kruisberg, gemaakt door het Atelier van de Rijksbouwmeester. Studenten van de Design Academy Eindhoven geven om 15.00 uur een toelichting op hun werk, gevolgd door een toelichting op de herontwikkelingsopgave door het Rijksvastgoedbedrijf. Aansluitend is dan de mogelijkheid om na te praten.
Geschiedenis van de Kruisberg
De Kruisberg was waarschijnlijk een boerderij met aangebouwde herenkamer. In 1714 wordt Hoffstede den Cruisberg aangekocht door de burgemeester van Doetinchem die het uitbreidt met aanliggende gronden en het geheel omvormt tot een buitenplaats met een herenhuis. Het herenhuis, dat nu het centrale gebouw vormt van het complex, is vermoedelijk gebouwd tussen 1720 en 1740. Het landgoed heeft door de jaren heen verschillende eigenaren gekend en heeft in de Franse tijd ook dienst gedaan als militair hospitaal. Uiteindelijk werd het landgoed dat inmiddels 160 hectare groot was bij een veiling uitgepond in 71 percelen. Het omgrachte huis kwam met 25 hectare toe aan Hermanus Craandijk, die het na een korte periode van eigenaarschap verkocht aan het Rijk. Dit betekende het einde van de Kruisberg als landhuis.
De Kruisberg werd de nieuwe locatie voor de Rotterdamse jeugdgevangenis, van 1833 tot 1866. De verhuizing naar een moeilijk bereikbare locatie, twee en een half uur van het dichtstbijzijnde treinstation (in Zevenaar) en een half uur via een zandweg van Doetinchem verwijderd, was een belemmering voor de aanvoer van goederen en gevangenen. De ambtenaars- en directeurswoningen voor de gevangenisbestuurders zijn dan ook rijker uitgevoerd om tegenwicht te bieden aan de afgelegen positie van deze gevangenis.
De enerverende geschiedenis van de Kruisberg is ook terug te zien in de gebouwen. Deze zijn namelijk continu onderhevig geweest aan nieuw beleid of nieuwe ideeën – waarbij weer andere ruimtes en gebouwen hoorden – zoals toen de PI onder leiding stond van Jan Klootsema. Hij was internationaal gerenommeerd vanwege zijn vernieuwende inzichten in de toegepaste pedagogiek en onder zijn leiding kreeg de PI de status van observatie(model)inrichting.