Hydrobiografie op Schelde-symposium gepresenteerd
De Hydrobiografie Schelde-estuarium is op het jaarlijkse VNSC Schelde-symposium gepresenteerd voor ruim 200 onderzoekers, belangenvertenwoordigers en bestuurders in Antwerpen. In opdracht van het CRa heeft Landschapsarchitectenbureau Bosch Slabbers een hydrobiografisch beeld van het Schelde-estuarium geschetst. Het rivierlandschap bestrijkt zowel de Nederlandse zuidwestelijke delta als het westelijk deel van Vlaanderen. De presentatie van de Hydrobiografie Schelde-estuarium is een stap in het proces om integraal te werken aan o.a. waterbeheer, ecologie, klimaatadaptatie in een complexe bestuurlijke context.
Veelheid aan disciplines
De Vlaams Nederlandse Schelde Commissie (VNSC), vertegenwoordigers van de breed samengestelde Schelderaad en deskundigen van overheden en bedrijfsleven waren 23 november bijeen om kennis te delen over een veelheid aan onderwerpen i.r.t. de Schelde. Donné Slangen, directeur Gebieden van het Ministerie van IenM, benoemde de waarde van de hydrobiografie in deze multidisciplinaire context: “De studie toont de belangrijkste puzzelstukjes uit de geschiedenis, nu moeten die nog in verband worden gebracht met andere puzzelstukjes.” Daarmee doelde hij op de vele studies en onderzoek die er in het kader van de Agenda voor de Toekomst worden opgesteld.
De Schelde in 11 kaartbeelden
Door de jaren heen is het landschap flink van gedaante veranderd, aanleiding voor het CRa om in een reeks kaartbeelden de veranderingen in het landschap op te laten tekenen. Terugkijken in de tijd helpt om beter te begrijpen wat de verhouding is tussen natuurlijke processen en menselijk ingrepen in het Schelde-estuarium. De hydrobiografie bestaat uit een reeks van 11 kaartbeelden van chronologische breukvlakken van 750 AD tot nu, die de ontwikkeling van de `stroom` in beeld brengt. Bestaande inzichten zijn hierbij als het ware geobjectiveerd in een onderling vergelijkbare reeks van kaarten.
De grensoverschrijdende studie heeft de Zeeschelde (het Vlaamse deel, stroomopwaarts vanaf Gent) en een deel van de Zeeuwse Delta (de Westerschelde tot en met de monding in de Noordzee) als onderzoeksgebied. Samen vormen deze stroomgebieden een estuarium waar het getij de waterstanden en stromingen sterk beïnvloedt en waarbij een unieke gradiënt van zoet rivierwater naar zout Noordzeewater aanwezig is.
Basis voor toekomstige studies
In Vlaamse en Nederlandse overheidsprogramma’s zoals het Sigmaplan, Vlaamse Baaien en Ruimte voor de Rivier staat de hoogwaterveiligheid centraal. De hydrobiografie toont de ruimtelijke veranderingen van het Schelde-estuarium en speelt daarbij in op de Vlaams-Nederlandse ambities en programma’s op het vlak van (grootschalige) bevaarbaarheid, ecologische houdbaarheid en klimaatadaptatie. De problematiek van klimaatverandering vraagt om een bovensectorale en integrale benadering. De hydrobiografie schetst een beeld dat kan worden benut voor internationale samenwerking en voor de maatschappelijke en bestuurlijke agenda voor de Schelde.
De auteur van de hydrobiografie, Jan-Willem Bosch van Bosch Slabbers presenteerde de studie op het Scheldesymposium in Antwerpen voor een publiek van onderzoekers, belangenvertegenwoordigers en andere betrokkenen van de Schelde en omgeving. Eric Luiten (tot september 2016 Rijksadviseur voor Landschap en Water) leidde het gesprek met de aanwezigen over de relevantie van het topografisch onderzoek voor toekomstige ontwikkelingen. Luiten deed een oproep aan aanwezige onderzoekers uit andere vakgebieden om hun kennis aan de hydrobiografie te verbinden. Het CRa onderzoekt de komende tijd welke verbindingen tot stand kunnen komen.
Totstandkoming
Het CRa werkte bij de totstandkoming van de studie nauw samen met Deltares.
Om de noodzakelijke kennis voor de hydrobiografie beschikbaar te maken is zijn experts van diverse Vlaamse en Nederlandse kennisinstellingen betrokken, waaronder de Universiteit Antwerpen, het waterloopkundig Laboratorium Borgerhout, het Instituut voor Natuur en bosonderzoek (INBO), Rijkswaterstaat, Provincie Zeeland, Stichting Levende Delta en de Vlaams Nederlandse Schelde Commissie (VNSC). In de VNSC werken Vlaanderen en Nederland samen met alle belanghebbenden aan een vitaal en duurzaam Schelde-estuarium. De doelen zijn o.a. gegarandeerde hoogwaterveiligheid, een optimale toegankelijkheid van de vier Scheldehavens en het ontwikkelen van een gezond, dynamisch en natuurlijk ecosysteem.