Aanbieding Advies Omgevingskwaliteit
Namens het College van Rijksadviseurs overhandigde Eric Luiten het door het Ministerie van I en M gevraagde advies over Omgevingskwaliteit aan Peter Heij, DG Ruimte en Water. Het advies van het CRa is door Peter Heij positief ontvangen. Het advies helpt I en M bij het rubriceren van publieke, private en maatschappelijke verantwoordelijkheden, aldus Peter Heij.
In een lunchlezing voorafgaand aan de aanbieding van het advies lichtte Rijksadviseur Landschap en Water Eric Luiten de inhoud toe. Het CRa adviseert minister Schultz om omgevingskwaliteit tot centraal doel van al haar omgevingsbeleid te maken. Het advies is door I en M gevraagd in het kader van de totstandkoming van de Nationale Omgevingsvisie. Het CRa introduceert hierin drie formules voor omgevingskwaliteit, die kunnen helpen bij het bepalen van doelen en prioriteiten in het nationale omgevingsbeleid.
Omgevingskwaliteit = concurrentiekracht x leefbaarheid
Dat betekent een balans tussen enerzijds economische concurrentiekracht (een belangrijke doelstelling van de SVIR, de vigerende nationale RO-nota) en anderzijds leefbaarheid. De Omgevingsvisie moet handvatten bieden om omgevingskwaliteit richtinggevend te laten zijn bij alle beslissingen over gebruik en inrichting van de ruimte. Dat vergt een ‘moedige stip op de horizon’ voor de gehele ruimtelijke hoofdstructuur van Nederland en een inzet op ruimtelijk ontwerp.
Omgevingskwaliteit = duurzame nutsnetwerken + heldere gebruiksregels
De thema’s van de 21e eeuw, zoals klimaatadaptatie, herbestemming en energietransitie vragen om nieuwe ambities en programma’s, maar ook om een nieuwe interactie tussen ruimte en samenleving. Het CRa ziet een zorgplicht voor de rijksoverheid in het investeren in en onderhouden van publieke nutsvoorzieningen zoals de weginfrastructuur, de digitale infrastructuur, het watersysteem en het natuurnetwerk. Deze systemen moeten compleet, toekomstbestendig, betrouwbaar, gezond en veilig worden gemaakt, maar ook op zorgvuldige wijze worden vormgegeven en ingepast in de omgeving, als voorwaarde voor omgevingskwaliteit. De omgevingskwaliteit neemt toe naarmate de benutting van de systemen slimmer, efficienter, rendabeler en schoner is georganiseerd. Denk bijvoorbeeld aan slimme spelregels zoals hoogbouw bij OV-knooppunten.
Omgevingskwaliteit = ruimtelijke kwaliteit + milieukwaliteit
Naast een brede waardebenadering en spelregels voor systemen en netwerken introduceert het CRa als derde dimensie van omgevingskwaliteit een integratie van ruimtelijke kwaliteit en milieudoelstellingen.
Samenvattend noemt het CRa vijf aanbevelingen met betrekking tot de uitwerking en borging van omgevingskwaliteit als centraal begrip in de Nationale Omgevingsvisie.
- Omgevingskwaliteit moet het integrerende motief worden voor ruimtelijk beleid.
- Gebruik de Omgevingsvisie om invulling te geven aan de rijkstaak van zorg voor grote nutsvoorzieningen.
- Focus op de ontwikkeling van sterke concepten die de integratie van ruimtelijke en milieukwaliteit bevorderen.
- Vraag het CRa om een vervolgadvies waarin een beoordelingsinstrumentarium verder wordt uitgewerkt.
- Gebruik de nieuwe Actieagenda Architectuur en Ruimtelijk Ontwerp (AAARO) om het begrip omgevingskwaliteit uit te diepen als geïntegreerde ontwerpopgave.
Lees het volledige advies.
