Nieuwe Bouwcultuur op afscheid Frits van Dongen
Frits van Dongen nam op 18 maart afscheid van zijn Rijksbouwmeesterschap. En hij deed dat door in zijn afscheidssymposium in de concertzaal van de Philharmonie in Haarlem twee grote thema’s aan de orde te stellen, waarmee hij zijn invloed in die rol wil markeren. Frits van Dongen startte in 2011 met een steen in de vijver: ‘Nederland is uitgebouwd’. Er staat teveel leeg. Na drie jaar Rijksbouwmeesterschap maakt Frits van Dongen de balans op: wat heeft hij bereikt? Waar maakte hij als Rijksbouwmeester het verschil? Belangrijke thema’s voor Frits van Dongen als Rijksbouwmeester waren Nederland Wordt Anders en de Nieuwe Bouwcultuur.
Het afscheidssymposium begint met een presentatie van de initiatieven, die onder de paraplu Nederland Wordt Anders zijn ontwikkeld onder auspiciën van de Rijksbouwmeester. Initiatiefnemers van kleinschalige ruimtelijke ontwikkelingen krijgen het podium en dan speciaal de projecten, waarbij overheid en initiatiefnemers samenwerken. Een voorbeeld is projectontwikkelaar Els Koot, die met architect Menno Kooistra voor vijf jaar het tijdelijk gebruik van de pier in Scheveningen wil ontwikkelen. Van Dongen koos de projecten waarbij de rijksoverheid een project of ontwikkeling kan doen slagen door heldere keuzes te maken.
Nieuwe Bouwcultuur
In het tweede deel van de middag gaat de discussie onder leiding van Eric Luiten over het thema de Nieuwe Bouwcultuur. Panelleden zijn naast Frits van Dongen, Maarten Hajer van het Planbureau voor de Leefomgeving, Hans de Jonge van TU Delft en de Brinkgroep en Zef Hemel van de Universiteit van Amsterdam. De cultuur van de bouwkolom, aannemers, ontwikkelaars, beleggers passeren de revu. Hajer: ‘Het gaat er vanaf nu niet om wat de marktpartijen kunnen aanbieden, het gaat erom dat de maatschappij bepaalt waaraan zij behoefte heeft.’ De Jonge denkt dat het tijd is dat de bouwcultuur zich losmaak van overheids- en subsidiebeleid, dat ondernemers de handschoen op moeten nemen. Hemel verwacht dat we nu een ontwikkeling gaan meemaken zoals in de 19e eeuw: een enorme sprong vooruit; alles anders. Maar alle panelleden zijn het wel met elkaar eens dat de oude cultuur nog niet dood is. Zolang er nog bouwers, ontwikkelaars en financiers bestaan die denken dat na de recessie het bouwen doorgaat als voorheen, is er geen ruimte voor een nieuwe bouwcultuur op brede schaal. Des te meer moeten de kleine initiatieven, die de toekomst hebben, nu al worden gesteund. Want zij hebben de toekomst.
Inspiratie
Minister Stef Blok (Wonen en Rijksdienst) refereert aan het werkbezoek dat hij met Frits van Dongen had rond vernieuwende projecten in Amsterdam. Projecten als het A-lab en De Ceuvel inspireerden de minister door de getoonde creativiteit voor zijn eigen opgave van de herbestemming van leegstaand rijksvastgoed.