Advies Romeinse Limes
Voor het Nederlandse deel van de Limes moeten een interpretatiekader en een kaart komen. Dit stelt het CRa in een recent advies Romeinse Limes aan de Stuurgroep Nederlandse Limes Samenwerking (NLS). Op de kaart moeten zowel de archeologische als de actuele structuur van de Limes zichtbaar worden gemaakt. Zo kan de Limes het beste worden ervaren.
In het advies wordt bovendien voorgesteld een ontwerpprijsvraag te organiseren om een fysieke Limes-markering te organiseren. De adviesvraag van NLS hangt samen met een mogelijke nominatie van de Limes voor de Werelderfgoedlijst van Unesco. NLS vroeg het CRa naar mogelijkheden van bovengrondse expressie van de Limes. Op een door het CRa georganiseerd symposium in het Centraal Museum Utrecht Limes eenheid in verscheidenheid werd een Quickscan Limes door DaF Architecten gepresenteerd. Hierin staan aanbevelingen over hoe de Limes lokaal en op de schaal van Nederland versterkt kan worden. De resultaten van dit in opdracht van het CRa verrichte onderzoek zijn meegenomen in het CRa-advies.
Leeswijzer
Bovengronds is er weinig samenhang binnen de Limes-lijn omdat er geen overkoepelende benaderingswijze is en initiatiefnemers vooral op het lokale niveau actief zijn. Zo ontstaat er een ‘bonte etalage’ in plaats van een samenhangende reeks of herkenbaar patroon van bovengrondse verwijzingen naar de ondergrondse Limes-structuur. ‘De veelheid aan bovengrondse ervaringen en activiteiten doet de ondergrondse samenhang geen goed’, stelt het CRa. Het CRa mist een leeswijzer die alle partijen houvast biedt en die rode draden biedt voor de verdere bovengrondse expressie van de Limes.
Omgangsvormen
Met het voorgestelde interpretatiekader kan een onderscheid worden gemaakt in abstractieniveaus en schaalniveaus waarop de Limes kan worden begrepen. Zo kunnen heldere omgangsvormen worden ontwikkeld voor onderzoekers, bestuurders, beheerders, conservatoren, projectontwikkelaars en anderen die zich met de Limes bezig houden. Met de kaart, waarop routes staan vermeld en musea met Romeinse vondsten, moet de Limes beter ervaarbaar worden voor de recreant en belangstellende. Naast de ontwerpprijsvraag stelt het CRa bovendien voor om een haalbaarheidsonderzoek naar de ontwikkeling van een visitor’s hub te starten en om de Stichting Romeinse Limes Nederland de culturele programmering van de Limes te laten coördineren.