Advies Betekenis van gebouwen en terreinen van Staatsbosbeheer

Het CRa stelt in zijn advies dat dit eigendom in relatie tot het nationale landschappelijke raamwerk en de grote ruimtelijke opgaven - zoals de wateropgave en de energietransitie - moet worden bezien. Niet alle eigendommen rechtvaardigen een beheerinspanning van het Rijk. Er moet worden gedifferentieerd tussen belangrijke en minder belangrijke groenstructuren. Door middel van een groene kavelruil kunnen aaneengesloten groene gebieden worden gerealiseerd, die een efficiënt terreinbeheer mogelijk maken. Op deze manier ontstaat een betere verdeling van eigendom en beheer van natuur en landschap in Nederland. Het CRa pleit bovendien voor een nationale groene legenda met de beleidscategorie ‘nationaal landschappelijk raamwerk’, die in de nieuwe Omgevingsvisie van het Rijk moet worden opgenomen.

Landschappelijke essenties

Het advies is gebaseerd op een analyse van de essenties van het Nederlandse landschap, bestaande uit systemen zoals de grote rivieren, structuren zoals dijken en patronen zoals de veenweidegebieden en droogmakerijen. Het CRa heeft onderzocht hoe het eigendom van Staatsbosbeheer zich verhoudt tot deze nationale landschappelijke essenties. Ondanks dat Staatsbosbeheer kwantitatief een belangrijke speler is, zijn veel van de essentialia in handen van een veelheid aan eigenaren. Het CRa zegt dat Staatsbosbeheer zich zou moeten richten op het beheer van die gebouwen en terreinen, die een brede maatschappelijke betekenis hebben. Dit is in lijn met de in de Natuurvisie van het Rijk genoemde ‘stelselverantwoordelijkheid’, waarin de overheden (Rijk, provincies en gemeenten) een basiskwaliteit van natuur garanderen. Het aanpassen van Staatsbosbeheer aan de nieuwe context van decentralisering, deregulering en een grotere maatschappelijke betrokkenheid bij natuur en landschap vergt nog de nodige aandacht.

Concreet adviseert het CRa Staatsbosbeheer dat zij haar eigendom moet rubriceren naar zijn betekenis voor het essentiële landschap oftewel het nationale landschappelijke raamwerk. Staatsbosbeheer moet haar eigendom dynamiseren en een belanghebbende positie opbouwen in gebiedsontwikkelingsprocessen. Daarbij hoort een pro-actieve houding. Staatsbosbeheer zou bovendien voortrekker moeten worden in het proces van groene kavelruil en moet daarbij de samenwerking met alle terreinbeherende organisaties opzoeken. Het CRa biedt aan om Staatsbosbeheer waar mogelijk te ondersteunen in de opgave om de kwaliteit van de terreinen, de wensen van de samenleving en de prioriteiten van het openbaar bestuur zo goed mogelijk op elkaar af te stemmen.