Zorg voor de Wijk
De vele monofunctionele woonwijken die gebouwd zijn in de vier decennia na de Tweede Wereldoorlog kampen in toenemende mate met vergrijzing, eenzaamheid en individualisering. Een grondige stedenbouwkundige transformatie is nodig om van deze wijken gezonde leefomgevingen voor iedereen te maken, aldus Rijksbouwmeester Floris Alkmade. De veranderende zorgvraag kan daar een belangrijke motor voor zijn. De Rijksbouwmeester stelde voor het tijdschrift De Blauwe Kamer een themadossier samen, getiteld Zorg voor de Wijk. In dit dossier gaat de Rijksbouwmeester onder meer in gesprek met kunstenares Boudewien van de Berg en met Carolien Vermaas, directeur bij zorginstelling Laurens. Dit is de inleiding die Floris Alkemade schreef bij het themadossier.
Het optimistische geloof van de maakbare samenleving in de tweede helft van de vorige eeuw heeft in Nederland veel goeds opgeleverd – een welvaartsstaat, fatsoenlijke huisvesting, veiligheid, werk. Veel van wat toen is ontwikkeld is nu echter verouderd. Het primaat van de auto in de stad is achterhaald door luchtvervuiling en congestie, de geboortegolf heeft plaatsgemaakt voor vergrijzing, de vraag naar huisvesting voor grote gezinnen is afgenomen door individualisering en verdunning van huishoudens. Geïnstitutionaliseerde ouderenzorg is onbetaalbaar verklaard, waardoor ouderen langer thuis moeten blijven wonen. Optimistisch vooruitgangsgeloof is stap voor stap vervangen door marktdenken.
Ingrijpende verbouwing nodig
Op ruimtelijk niveau begint deze transitie steeds meer te wringen. De monofunctionele stempelwijken maar ook de later gebouwde bloemkool- en Vinex-wijken staan dan ook zo langzamerhand voor een ingrijpende verbouwing. Hun vorm en gebruik beantwoorden steeds minder aan de maatschappelijke woonbehoefte. Voorzieningen die misschien eenzaamheid kunnen verminderen, zoals een aantrekkelijke buitenruimte waar je elkaar kunt ontmoeten, hebben nooit als opgave op de tekentafels gelegen. Waar in de buurt kun je boodschappen doen als je slecht ter been bent? Zit er nog wel een huisarts op loopafstand? Het heeft niet zo veel zin om terug te grijpen naar verloren idealen en middelen. Het is relevanter om te onderzoeken of binnen het marktdenken ruimte is om sociaal-maatschappelijke thema’s – die veelal raken aan de zorg, welzijn en gezondheid – aan te pakken.
Lees hier het gehele artikel >
Zie voor meer informatie over het themadossier blauwekamer.nl >